ആത്മോപദേശശതകം; നാളിതുവരെ എനിക്കുമനസ്സിലായതു് - ഒന്നാം മന്ത്രം.

© ഉദയഭാനു പണിക്കർ

വ്യാസഭഗവനെയോ ശ്രീകൃഷ്ണഭഗവാനെയോ  ശരിക്കും  അറിയണമെങ്കിൽ മഹാഭാരതം പഠിക്കണം.  അതുപോലെ  തന്നെ  ശ്രീ നാരായണഗുരുദേവനെ അറിയുവാൻ ഗുരുദേവകൃതികൾ പഠിക്കണം.  ഗുരുദേവപഠനത്തിനേറ്റവും  ഉതകുന്ന  കൃതികൾ  ദൈവദശകവും ആത്മോപദേശശതകവും  ആണെന്നും  കരുതുന്നു.

പല പ്രഗല്ഭരും ആത്മോപദേശശതകത്തുനു വ്യാഖ്യാനം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അവയിൽ നിന്നും മനസ്സിലാക്കിയകാര്യങ്ങളും, മനനത്തിലൂടെ സ്വയം  മനസ്സിലക്കിയകാര്യങ്ങളും; എന്നാൽ കഴിയും വിധം  വായനക്കാർക്കു വേണ്ടി പങ്കുവയ്ക്കാനുള്ള  ശ്രമമാണു്  ഈ  ലേഖനപരമ്പര.

എന്നെപ്പോലെ  മറ്റുള്ളവർക്കും  ഇതൊരു  നല്ല  പഠനവും  ഒരു  നല്ല ആത്മീയാനുഭൂതിയും  ആകുമെന്നു  വിശ്വസിക്കുന്നു.  അങ്ങനെയാകട്ടെ എന്ന  ആശംസകളോടുകൂടി  ആത്മോപദേശശതകത്തിലെ  ഒന്നാം മന്ത്രത്തിലേക്കു കടക്കട്ടെ.

അറിവിലുമേറിയറിഞ്ഞിടുന്നവൻ ത-

ന്നുരുവിലുമൊത്തു പുറത്തുമുജ്ജ്വലിക്കും

കരുവിനു കണ്ണുകളൻചുമുള്ളടക്കി-

ത്തെരുതെരെ വീണു വണങ്ങിയോതിടേണം.

മനസ്സ്,  ശരീരം,  ബുദ്ധി  ഇവയെല്ലാം  പരബ്രഹ്മം  തന്നെ.  എന്നാൽ  ആ സത്യം  മനസ്സിലാക്കാൻ  വളരെ  പ്രയാസമുള്ള  സംഗതിയാണു്.  ആ ആത്മീയ സത്യത്തിൽ - അഥവാ  ആ  ആദ്ധ്യാത്മതലത്തിൽ  എത്താനുള്ള  ഒരു  ഉപാധിയാണു്  ആത്മോപദേശശതകം.  ഈ  പഠനത്തിനു്   മനസ്സും ശരീരവും  ബുദ്ധിയും  ആവശ്യവും  ആണു്.  ഇവയോടൊപ്പം   ഇന്ദ്രീയങ്ങളും  ആവശ്യം  തന്നെ.  ഇന്ദ്രീയങ്ങളുടെ  മായാവലയത്തിൽപ്പെട്ട  അവസ്ഥാവിശേഷത്തിൽ,  ഒരു  സാധാരണ  മനുഷ്യനു്  മനസ്സ്,  ശരീരം,  ബുദ്ധി  ഇവയെല്ലാം  ഉപയോഗിച്ചു  മാത്രമേ  ആ  പരബ്രഹ്മത്തെ  പ്രപിക്കാൻ  സാധിക്കുകയുള്ളൂ.

അറിവു  പലവിധം  ഉണ്ടു്.  വ്യവസ്ഥകൾക്കും  ഉപാധികൾക്കും വിധേയമായി  ഉണ്ടാകുന്ന  അറിവിനും  അപ്പുറമുള്ളതും  എന്നാൽ  എല്ലാ   അറിവിലും  അന്തർനിഹിതവും  അന്തർലീനവും  ആയിട്ടുള്ള ശുദ്ധചൈതന്യത്തെയാണു  ഗുരുദേവൻ  ഇവിടെ  ‘അറിവിലും  ഏറി  അറിഞ്ഞിടുന്നവൻ’  എന്നതു  കൊണ്ടു്  ഉദ്ദേശിക്കുന്നതു്.  ആ  ചൈതന്ന്യം നമ്മുടെ  ഉള്ളിലും  പുറത്തും,  ഒരുപോലെ  പ്രകാശിച്ചുകൊണ്ടും ഇരിക്കയാണെന്നതും  ഗുരുദേവൻ  ഇവിടെ  വ്യക്തമാക്കുന്നു.  കർമ്മങ്ങൾ ചെയ്യുന്നൂ  എന്നും,  കർമ്മഫലങ്ങളെ  അനുഭവിക്കുന്നൂ  എന്നും കാണപ്പെടുന്നെങ്കിലും  അവയാലൊന്നിനാലും  ബാധിക്കാത്ത,  ആ  പരമാത്മാവിനെ  സാക്ഷാത്കരിക്കുക  എന്ന  നമ്മുടെ  അന്തിമലക്ഷ്യം  സാധിതമാക്കുവാൻ  അഞ്ചു  ഇന്ദ്രീയങ്ങളേയും  ഉള്ളിലേക്കു  തിരിച്ചു് ധ്യാനനിരതരായി  ശരണഭാവത്തോടുകൂടി  ഉപദേശങ്ങളെ അനുസ്മരിക്കണം,  അനുസരിക്കണം. ഗീതയിലെന്നപോലെ  ഇവിടെയും  ജ്ഞാനവും  കർമ്മവും  ഭക്തിയും  ഒന്നായി  ഉപയോഗപ്പെടുത്തണം  എന്ന  സൂചന  ഗുരുദേവൻ  തുടക്കത്തിൽ  തന്നെ  തരികയാണു  ചെയ്തിരിക്കുന്നതും.

‘ഇന്ദ്രീയങ്ങളെ അടക്കി,  എല്ലാത്തിനോടും  എല്ലായിടത്തും  സമഭാവനയോടുകൂടി  സകല  ജീവികളുടെയും  ഹിതത്തിൽ  താല്പര്യം ഉള്ളവരായി  അരാണോ;  സർവ്വവ്യാപിയും  അചിന്ത്യവും  അചലവും അവ്യക്തവും,  ശ്വാശ്വതവും,  നിർദ്ദേശങ്ങൾക്കതീതവും  അക്ഷരവും  ആയ പരബ്രഹ്മത്തെ  ഉപാസിക്കുന്നതു്;  അവർ  ആ  പരബ്രഹ്മത്തെത്തന്നെ  പ്രാപിക്കുന്നൂ’  എന്ന  ഗീതാവാക്യങ്ങളും  ഗുരുദേവൻ  എവിടെ  നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.  ഗീതയിലേയും  ഉപനിഷത്തുകളിലേയും  മറ്റും  ചില  മന്ത്രങ്ങളുമായും  എതിനു  സാദൃശ്യം  തോന്നാം.  “യാതൊന്നു  ചെയ്യുന്നുവോ,  യാതൊന്നു  ഭുജിക്കുന്നുവോ,  യാതൊന്നു  ഹോമിക്കുന്നുവോ,  യാതൊന്നു  കൊടുക്കുന്നുവോ,  യാതൊരു  സാധന  ചെയ്യുന്നുവോ  അതൊക്കെയും  ആ പരമാത്മാവിനർപ്പണമായി ചെയ്യുക;  ‘ജ്ഞാനികൾ  ബുദ്ധിയോഗത്തെ  ആശ്രയിച്ചു്  കർമ്മഫലം ഉപേക്ഷിച്ചു്  ജന്മബന്ധങ്ങളിൽ  നിന്നും  മുക്തരായി  ദുഃഖരഹിതമായ പരമാത്മപദം  പ്രാപിക്കുന്നു;  തുടങ്ങിയ  ഗീതാ  വാക്യങ്ങൾ  നോക്കുക.  ‘ഇന്ദ്രീയങ്ങളേക്കാൾ  ശ്രേഷ്ടങ്ങളാകുന്നു  വിഷയങ്ങൾ,  ആ വിഷയങ്ങളേക്കാൾ  ശ്രേഷ്ടങ്ങളാകുന്നു  മനസ്സ്.  മനസ്സിനേക്കാൾ ശ്രേഷ്ടമാകുന്നു  ബുദ്ധി.  ബുദ്ധിയേക്കാൾ  ശ്രേഷ്ടമാകുന്നു  മഹാനായ  ആത്മാവു്’ എന്നു്  കഠോപനിഷത്തിൽ  പറയുന്നു.  ആ  ആത്മാവാണു  ഗുരുദേവൻ  ഇവിടെ  ഈ  ആദ്യ  മന്ത്രത്തിൽ  തന്നെ  നമുക്കു  പരിചയപ്പെടുത്തിത്തരുന്ന  “അറിവിലുമേറിയറിഞ്ഞിടുന്നവൻ തന്നുരുവിലുമൊത്തു പുറത്തുമുജ്ജ്വലിക്കു”ന്ന,  ആ  “കരു”  അഥവാ  അറിവു്.

എന്നാൽ  നിരുപാധികവും  പരമാർദ്ധവുമായ  പരബ്രഹ്മത്തിനുപകരം വിശേഷരൂപങ്ങളെ  പൂജിക്കുക  എന്നതു്  ഒരു  തരം,  തരം  താഴ്ത്തൽ  ആണെന്നതും  നാം  ഓർക്കേണ്ടതാണു്.  ഇവിടെയാണു  മതവും  ആത്മീയതയും  തമ്മിലുള്ള  അന്തരം  കാണാൻ  സാധിക്കുക.  നമ്മുടെ  ആത്മീയ  സപര്യയിൽ  പ്രതിഷ്ടകൾക്കും  അനുഷ്ടാനങ്ങൾക്കും  ഒരുസ്ഥനമുണ്ടുതാനും.  എന്നാൽ  ക്രമേണ  ഉപാസനയിലൂടെയും  ധ്യാനത്തിലൂടെയും  നിഷ്ക്കാമകർമ്മത്തിലൂടെയും,  ശബ്ദരഹിതവും  എന്നാൽ  വാചലവുമായ  ഭാഷയിലൂടെയും  അവയ്ക്കെല്ലാം   അപ്പുറമെത്തി  അതിലൂടെ  ജ്ഞാനം  കണ്ടെത്താൻ  സാധിക്കും, സാധിക്കണം.  എന്നിട്ടു്,  ആ  ജ്ഞാനത്താൽ  ഉത്തേജിതരായി  ധർമ്മാധിഷ്ടിതമായി  കർമ്മനിരതനാകണം.  അതിനുള്ള  ആദ്യ  ചുവടാണു്  ഈ  ആദ്യ  മന്ത്രത്തിലൂടെ  ഗുരുദേവൻ  നമുക്കുപദേശിച്ചു  തരുന്നതു്.

മോക്ഷമാണു  മനുഷ്യജീവിതലക്ഷ്യം.  മോക്ഷം  മുക്തിയാണു്.   മുക്തിയാണു  സ്വാതന്ത്ര്യം.  സ്വാതന്ത്ര്യം,  സ്വതന്ത്രമായ  അവസ്ഥയാണു്, അതായതു്  സ്വസ്തമായ  ഒരവസ്ഥ.  ഈ  സ്വസ്തത  വേണമെങ്കിൽ  നാം  നമ്മിൽതന്നെ  കേന്ദ്രീകരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുകയും  വേണം, അഥവാ  നാം  നമ്മെ  അറിഞ്ഞിരിക്കണം.  നാം  നമ്മേ  അറിയുകയെന്നാൽ  ആത്മജ്ഞാനം  നേടുക  എന്നർദ്ധം.

ആത്മജ്ഞാനം  വെറും  പാണ്ഡിത്യം  കൊണ്ടോ,  വെറും  ഭക്തി  കൊണ്ടോ,  വെറും  കർമ്മം  കൊണ്ടോ  മാത്രം  നേടുവാനും  സാദ്ധ്യമല്ല.  എന്നാൽ   ഒന്നിൽ  ശരിക്കും  മനസ്സിനെ  ഒറപ്പിച്ചാൽ  അതു  മറ്റുള്ളവയിലേക്കു  നയിക്കും.  അർപ്പണമനോഭാവത്തോടുകൂടിയ  ഭക്തിയിൽക്കൂടി അന്തർമുഖനായി,  ദൃശ്യമെന്നോ  ദൃക്കെന്നോ  ഉള്ള  വ്യത്യാസം  കൂടാതെ,  എന്നാൽ  ഒരേ  സമയം  ആ  ദൃക്കായും  ദൃശ്യമായും  തന്നുരുവിലും  പുറത്തും  ഉജ്ജ്വലിക്കുന്ന  ആ  “കരു”  വിനെ അർപ്പണ  മനോഭാവത്തോടുകൂടി  തെരുതെരെ  വീണുവണങ്ങുക.  എന്നിട്ടു്  സാധന  തുടങ്ങുക.  അതോടൊപ്പം  തന്നെ,  അതേ അർപ്പണ  മനോഭാവത്തോടുകൂടിത്തന്നെ  ഫലാസക്തിരഹിതമായി  നമ്മുടെ  കർമ്മം ചെയ്യുക.  അപ്പോൾ  “അറിവിലുമേറിയറിഞ്ഞിടുന്നവൻ  തന്നുരുവിലുമൊത്തു  പുറത്തുമുജ്ജ്വലിക്കുന്ന”  ആ  “കരു”  തെളിഞ്ഞു  കാണാറാകും.  എല്ലാം  ആ  പരമാത്മാവിലേക്കുള്ള  അർപ്പണങ്ങളായി  കരുതി  കർമ്മനിരതരാകുക.  അർപ്പണമനോഭാവത്തോടുകൂടിയ – ഫലാസക്തിരഹിതമായ  കർമ്മത്തിനുപരി  ഒരു  ഭക്തിയും  ഇല്ല  എന്നും   ഓർമ്മിക്കുക  ആവശ്യമാണു്. 

‘ഭക്തിയിൽ ക്കൂടി, ആ  നിഷ്ക്കാമകർമ്മങ്ങളിലൂടെ  സർവ്വഭൂതങ്ങളുടെയും ഉള്ളിൽ  (എല്ലാറ്റിന്‍റെയും  ഉള്ളിൽ)  വിളങ്ങുന്നതും  എല്ലാറ്റിന്‍റെയും  ആദിയും,  മദ്ധ്യവും  അന്തവും’  ആയതും;  ‘അക്ഷരവും  അക്ഷയവും,  വിശ്വതോന്മുഖവും,  കർമ്മഫലവിധാതാവും’  ആയ പരബ്രഹമത്തെക്കുറിച്ചുള്ള  പൂർണ്ണമായ  ജ്ഞാനം  ലഭിക്കും.  ആ ജ്ഞാനത്തെ  ശരണം  പ്രാപിക്കൂ,  അതു  മുക്തിയിലേക്കും നയിക്കും.  “വേദത്തിന്റെ  അദ്ധ്യായന-അദ്ധ്യാപനങ്ങൾ  കൊണ്ടോ  ബുദ്ധിശക്തി  കൊണ്ടോ  വേദാന്തശ്രവണം  കൊണ്ടോ  (മാത്രം)  ആത്മാവിനെ  (ഗുരുദേവൻ  ഇവിടെ  പറയുന്ന  “കരു”വിനെ)  പ്രാപിക്കുവാൻ  സാദ്ധ്യമല്ല.  ആത്മജ്ഞാനത്തിന്നായി  വ്യാകുലതയുണ്ടാകുകയും  അതിന്നായി  സാധനകളനുഷ്ടിക്കുകയും  ചെയ്യുന്ന  ഒരുവന്നു  മാത്രമേ  ആത്മാവിനെ  അറിയാൻ  സാധിക്കുകയുള്ളു.  അങ്ങനെയുള്ള  സാധകന്നു്  ആത്മാവു്  സ്വന്തം  മാഹാത്മ്യത്തെ  വെളിപ്പെടുത്തിക്കൊടുക്കുന്നു”.  ഇതാണു്  കഠോപനിഷത്തു്  ഇതേപ്പറ്റി  പറയുന്നതു്.  ഈ  സാധനകളാണു്  “അർപ്പണമനോഭാവത്തോടുകൂടിയ – ഫലാസക്തിരഹിതമായ  കർമ്മങ്ങൾ.”

ആത്മോപദേശശതകം  ഒരു  അദ്വൈതവേദാന്തകൃതിയാണു്.  ഒരേ  സമയം  അറിഞ്ഞിടുന്നവന്‍റെ   “ഉള്ളിലും  പുറത്തും  ഉജ്ജ്വലിക്കും” എന്ന പ്രയോഗത്താൽ  ഗുരുദേവൻ  ഇവിടെ  നമ്മിൽ  ദ്വൈതം  ഉണ്ടെന്നും;  രണ്ടിടത്തും  ഉജ്ജ്വലിക്കുന്നതു്  ഒന്നുതന്നെ  എന്ന  ഓർമ്മപ്പെടുത്തലിലൂടെ  നമ്മെ  ആ  ദ്വൈതത്തിൽ  നിന്നും  അദ്വൈതത്തിലേക്കും  നയിക്കുകയും  ചെയ്യുന്നു.

ഉള്ളിലിരിക്കുന്ന  ബോധവും  പുറമേയിരിക്കുന്ന  അറിവും  (അഥവ  പുറമേ  എന്നു  നാം  കരുതുന്ന)  ഒന്നുചേരുമ്പോൾ  ഉണ്ടാകുന്ന  ബോധത്തിന്‍റെ  സൂക്ഷ്മരൂപത്തെയാണു  ഗുരുദേവൻ  ഈ  “കരു”  എന്ന പേരുകൊണ്ടു  കാട്ടിത്തരുന്നത്.  ഇതിനെ  ഒരു  ഭൗതികമായസ്ഥിതിയായി സങ്കൽപ്പിക്കാതെയിരിക്കുക.  മറ്റൊരുവിധം  പറഞ്ഞാൽ,  ആത്മീയവും  ഭൗതീകവും  ആയ  അവസ്ഥകളെ ഏകോപിപ്പിച്ചു്  അറിവിന്‍റെ  ഏകപ്രവാഹമാക്കുക.  അപ്പോൾ  ദ്വൈതത്തിന്‍റെ  എല്ലാ  സ്വഭാവങ്ങളും  മാഞ്ഞുപോകും.  എന്നാൽ  കഠോപനിഷത്തു  പറയുമ്പോലെ  ഇത്;  ഈ  ആത്മതത്ത്വത്തെ  അറിയുക  എന്നതു്,  മൂർച്ചയുള്ള  ഒരു  കത്തിയുടെ  വായ്ത്തലയിൽക്കൂടി  നടക്കും പോലെ  വിഷമം  ഉള്ള  ജോലിയാണെന്നും  ഓർക്കുക.  അതിനു്  വിശിഷ്ടനായ  ഒരു  ഗുരുവിന്റെ  സഹായം  ആവശ്യമാണു്.    ഗുരുദേവൻ  ആ  ഗുരുവാണു്,  ആത്മോപദേശശതകവും  അതുപോലെയുള്ള  മറ്റു ഗുരുദേവ  കൃതികളും  ഗുരുവാണികളാണു്.  ചിലപ്പോൾ  ഗുരുദേവനെ മനസ്സിലാക്കാൻ  മറ്റൊരു  ഗുരുവിനെക്കൂടി  തേടേണ്ടതായും  വരാം.

പൗരസ്ത്യദർശനങ്ങളെ  പാശ്ചാത്യരായ  ചില  പണ്ഡിതന്മാർ  നമ്മുടെ  അത്മീയതയെ  ഒരു  “പാലായനവാദം”  എന്നു  പറയാറുണ്ട്.  ഇതു് ഇന്ദ്രീയഗോചരമായ  വാസ്തവികതകളെ  ഉൾക്കെണ്ടുകൊണ്ട്,  അതിൽക്കൂടി  പൗരസ്ത്യ  ദർശനങ്ങളെ  വിലയിരുത്താൻ  ശ്രമിക്കുമ്പോൾ  ഉണ്ടകുന്ന ഒരു  പാകപ്പിഴയാണിതു്.   ഇതു  തന്നെ,  പല  പൗരസ്ത്യരായ  പണ്ഡിതന്മാരും  ചെയ്യാറുണ്ടു്.  പൗരസ്ത്യദർശനങ്ങളെ  ധ്യാനപരമായ   ചിന്തയും  ദാർശനികമായ  തത്ത്വാവലോകനവും  ഉപരിതനമായ  (ഉയർന്ന സ്വഭാവമുള്ള)  മൂല്ല്യങ്ങളെപ്പറ്റിയുള്ളവയാണു്.  ഇന്ദ്രീയഗോചരമായ  ലൗകികതയെ  അളവുകോലാക്കി  പൗരസ്ത്യദർശനങ്ങളെ പ്രത്യേകിച്ചും  ഭാരതത്തിന്‍റെ  ആത്മീയതയെ  അളക്കാൻ  ശ്രമിക്കുമ്പോൾ  ഇതു  സംഭവിക്കുകതന്നെ  ചെയ്യും.  പാശ്ചാത്ത്യരിലൂടെ  നമ്മുടെ  ആത്മീയത  പഠിക്കാൻ  ശ്രമിച്ചാലും  ഇതു  തന്നെ  സംഭവിക്കാം.

ആത്മീയതയെ  സ്വീകരിക്കാൻ,  അതിനെ  ആധാരമാക്കി  മുന്നോട്ടു  പോകുകയാണു  വേണ്ടതു്.  അതാണു  ഗുരുജനങ്ങൾ  അർപ്പണ  മനോഭാവത്തോടുകൂടി  ഫലാസക്തിരഹിതമായി  നമ്മുടെ  കർമ്മം  ചെയ്യുവാൻ  പറഞ്ഞിരിക്കുന്നതു്.  ആയതിനാൽ  ആ  “കരു”വിനെ  നമ്മുടെ  കണ്ണുകളഞ്ചും  ഉള്ളടക്കിക്കൊണ്ട്  തെരു  തെരെ  വീണുവണങ്ങി  ഓതുകയാണു്  ഇപ്പോഴത്തെ  കർമ്മം.  നമുക്കു  അതു  തുടങ്ങാം.

വായനക്കാർ  അഭിപ്രായം  അറിയിച്ചാൽ  ഉപകാരപ്രദമായിരിക്കും.

===============

ഇവിടെ എഴുതിയിരിക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ ഈ കൃതി  പഠിക്കുമ്പോൾ  എന്നിലുയർന്ന  ചിന്തകളും  ആവയെ  അപഗ്രധിക്കുവാനുള്ള  ശ്രമത്തിൽ താഴെക്കൊടുത്തിരിക്കുന്ന ഉറവിടങ്ങളിൽനിന്നും മനസ്സിലാക്കാൻ  സാധിച്ച അറിവും ചേർന്നതാണു്. ഇതു് എനിക്കു കിട്ടിയ  ഉറവിടങ്ങൾ താഴെക്കൊടുക്കുന്നു.

അവ; നടരാജഗുരു, ചിന്മയാനന്ദസ്വാമികൾ, മധുസൂദന സരസ്വതി എന്നിവരുടെ ഗീതാവ്യാഖ്യാനങ്ങൾ, വിവേകാനന്ദസ്വാമികളുടെ സമ്പൂർണ്ണ കൃതികൾ, ശ്രീ നാരായണ ഗുരുദേവന്‍റെ അനേകം കൃതികൾക്കു് നടരാജഗുരു, ഗുരു നിത്യചൈതന്യ യതി, പ്രെഫ. ബാലകൃഷ്ണൻ നായർ, ശ്രീ എം. ദാമോദരൻ എന്നിവർ എഴുതിയ വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ, നിഘിലാനന്ദസ്വാമി, ഗുരു നിത്യചൈതന്യ യതി, ചിന്മയാനന്ദസ്വാമികൾ, മൃഡാനന്ദസ്വാമികൾ, വിദ്യാനന്ദസ്വാമികൾ എന്നീ മഹാത്മാക്കൾ, ആദി ശങ്കരാചാര്യരുടെ കൃതികൾക്കും ഉപനിഷത്തുക്കൾക്കും എഴുതിയ വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ, പ്രെഫ. തുറവൂർ വിശ്വംഭരന്‍റെ മഹാഭാരത പര്യടനം, പ്രെഫ. ദേവീ ചന്ദിന്‍റെ കൃതികൾ,  പ്രെഫ. എം. കെ. സാനുവിന്‍റെ  കൃതികൾ, തിരുക്കുറൽ,  തിരുമന്ത്രം ഇവയും; കൂടാതെ, ഇതിൽ പലരുടെയും പ്രഭാഷണങ്ങളും.

© ഉദയഭാനു പണിക്കർ;  ഇതു ഭാഗികമായോ  പൂർണ്ണമായോ  ഉപയോഗിക്കേണ്ടവർ  ലേഖകനുമായി ബം ന്ധപ്പെടുക.)